Bern, Burgerbibliothek, Cod. A 91.18
Creative Commons License

Redigiert von Florian Mittenhuber, Mai 2021.

Titre du manuscrit: Glossarium Graeco-Latinum; Glossarium Bernense; Glossarium Latinum „Absida“ (Fragment).
Origine: Fankreich: Ostfrankreich (Bischoff); event. Fleury (Mostert).
Période: Hauptteil 9. Jh., Anfang des 10. Jh. mit dem Glossarium Bernense II versehen (s. unten Nr. 3).
Support: Pergament.
Volume: 4 Doppelblätter.
Format: 20 x 12,5 cm.
Numérotation des pages: Moderne Foliierung: 1–8.
Composition des cahiers: IV8; keine Lagensignatur.
Etat: f. 1r abgerieben, sonst gut.
Mise en page: Zweispaltig, Schriftspiegel 15,5 x 9,5–10,5 (2,5–5,5) cm; 22–23 Zeilen, Blindlinierung, Punktierung z.T. zwischen den Spalten.
Type d'écritures et copistes: Karolingische Minuskel, vermutlich ein Schreiber; Titelzeile in engster zweizeiliger Capitalis; Anfangsbuchstaben in Capitalis rustica.
Décoration:
  • Titelzeile und Anfangsbuchstaben der Lemmata in Rot, z.T. in Tinte, rot gefüllt;
  • f. 3ra, 4ra zweizeilige Initiale A, mit Flechtwerk und Halbpamette;
  • f. 4va Wort Elias und drachenähnliche Figur in Grün.
Ajouts: Rechteckiger violetter Stempel Stadt-Bibliothek Bern (Stadt- & Hochschul-Bibliothek), 10 x 68 mm (20. Jh.) f. 1r unten. Signatur mit roter und schwarzer Tinte f. 1r oben.
Reliure: Moderne Archivschachtel, die einzelnen Fragmente jeweils in Umschlägen.
Sommaire:
  • 1. Glossarium Graeco-Latinum (Fragment).
    • Editionen:
      • Goetz, Georg: De glossariorum latinorum origine et fatis [= Corpus glossariorum latinorum, Bd. 1]. Leipzig 1923.
      • Loewe, Gustav: Prodromus corporis glossariorum latinorum quaestiones de glossariorum Latinorum fontibus et usu. Leipzig 1876.
    • (1ra-va) Glossarium Graeco-Latinum. In nomine Domini nostri Iesu Christi incipit glosarium roboratum summa auctoritate. ΠΡΗΠΟΤΗΤΑ Pulcritudo. IDHA forma. ΗΠΙΣΤΙΜΙΝ disciplina, habet autem nomen a discendo …–… flebilitas.
      Vgl. Loewe (1876), S. 159–160 [Auszüge, auch zu Nr. 2–4]; Goetz (1923), S. 294.
  • 2. Glossarium Bernense I (Fragment).
    • Editionen:
      • Gatti, Paolo: Un glossario bernense (Bern, Burgerbibliothek, A.91[18]): edizione e commento. Trento 2001.
      • Goetz, Georg: De glossariorum latinorum origine et fatis [= Corpus glossariorum latinorum, Bd. 1]. Leipzig 1923.
    • (2ra-7va) Glossarium Bernense I. Agirastas: Grecarum acciones …–… Entheca: supellectile.
      Gatti (2001), S. 19–49; vgl. Goetz (1923), S. 294–295.
  • 3. Glossarium Bernense II (Fragment).
    • Editionen:
      • Gatti, Paolo: Un glossario bernense (Bern, Burgerbibliothek, A.91[18]): edizione e commento. Trento 2001.
      • Goetz, Georg: De glossariorum latinorum origine et fatis [= Corpus glossariorum latinorum, Bd. 1]. Leipzig 1923.
    • (1vb-7vb) Glossarium Bernense II. Praecurrere: antecurrere …–… Vafer: agrestus, superbus, callidus.
      Gatti (2001), S. 51–69; vgl. Goetz (1923), S. 294–295.
  • 4. Glossarium Latinum „Absida“ (Fragment).
    • Editionen:
      • Goetz, Georg: De glossariorum latinorum origine et fatis [= Corpus glossariorum latinorum, Bd. 1]. Leipzig 1923.
    • (8ra-vb) Glossarium Latinum „Absida“ (Fragment). [A]bsida lucida eo quod lumen accepto partui resplendeat …–… [A]pocrifa [s]ecreta eo quod origo eorum non pate ad occulta vel remota.
      Goetz (1923), S. 185.
Provenance du manuscrit: Vorbesitzer: Vermutlich Bongars, Jacques (1554–1612), jedoch ohne Namenszug und auch nicht im Katalog von Samuel Hortin nachzuweisen.
Acquisition du manuscrit: Durch die Schenkung von Jakob Graviseth 1632 in die Berner Bibliothek gelangt.
Kataloge:
  • In den handschriftlichen Bibliothekskatalogen von Hortin, Samuel: Clavis bibliothecae Bongarsianae MDCXXXIIII. Bern 1634 [= BBB Cod. A 5], Wild, Marquard: Catalogus Librorum Bibliothecae Civicae Bernensis MDCIIIC. Bern 1697 [= BBB Cod. A 4] und Engel, Samuel: Manuscripta A[nno] 1740. Bern 1740 [= BBB Mss.h.h.III.110] nicht erwähnt, ebenso nicht bei Sinner, Johann Rudolf: Catalogus codicum mss. bibliothecae Bernensis. Bern 1760–1772.
  • Hagen, Hermann: Catalogus Codicum Bernensium. Bern 1875, S. 121-122.
  • Homburger, Otto: Die illustrierten Handschriften der Burgerbibliothek Bern. Bd. 2. Bern, um 1960 [unpubliziertes Typoskript], S. 72.
Literatur zur Handschrift (Auswahl):
  • Bischoff, Bernhard: Katalog der festländischen Handschriften des neunten Jahrhunderts. Teil I: Aachen – Lambach. Wiesbaden 1998, hier S. 109 (Nr. 517).
  • Gatti, Paolo: Un glossario bernense (Bern, Burgerbibliothek, A.91[18]): edizione e commento. Trento 2001, hier S. 7–10.
  • Mostert, Marco: The library of Fleury. A provisional List of Manuscripts. Hilversum 1989, hier S. 54 (Nr. 53).
Externe Ressourcen: