Bern, Burgerbibliothek, Cod. D 219, f. 1_N1v – A) Passiones sanctorum; B) Isidorus: Synonyma, Differentiae (Fragmente)
http://www.e-codices.ch/de/bbb/D0219/1_N1v
Pergament · 8 + 10 ff. · 27.5 x 19.5 cm ; 26.5 x 17 cm · A) Frankreich: Fleury; B) Frankreich: östliches? · A) letztes Viertel des 9. Jahrhunderts; B) zweites Viertel des 9. Jahrhunderts
A) Passiones sanctorum; B) Isidorus: Synonyma, Differentiae (Fragmente)
Kurzcharakterisierung:Sammelband, bestehend aus zwei unterschiedlichen Teilen, die vermutlich 1632 aus dem Besitz von Jacques Bongars nach Bern gelangten. Teil A stammt aus einer umfangreichen Sammlung von Heiligenviten für die Liturgie in Fleury, von der sich verschiedene Stücke im Vatikan erhalten haben: Reg. lat. 274, f. 95–102; Reg. lat. 318, f. 1–79, 80–146, 147–258; Reg. lat. 585, f. 13–27; Reg. lat. 711.II, f. 11–18; 67–76. Teil B enthält Fragmente aus Isidors grammatikalischen Schriften und wurde vermutlich im östlichen Frankreich geschrieben.(mit)
Pergament · 8 + 10 ff. · 27.5 x 19.5 cm ; 26.5 x 17 cm · A) Frankreich: Fleury; B) Frankreich: östliches? · A) letztes Viertel des 9. Jahrhunderts; B) zweites Viertel des 9. Jahrhunderts
A) Passiones sanctorum; B) Isidorus: Synonyma, Differentiae (Fragmente)
Wie zitieren:
Bern, Burgerbibliothek, Cod. D 219, f. 1_N1v – A) Passiones sanctorum; B) Isidorus: Synonyma, Differentiae (Fragmente) (https://www.e-codices.ch/de/list/one/bbb/D0219)
Pergament · 8 + 10 ff. · 27.5 x 19.5 cm ; 26.5 x 17 cm · A) Frankreich: Fleury; B) Frankreich: östliches? · A) letztes Viertel des 9. Jahrhunderts; B) zweites Viertel des 9. Jahrhunderts
A) Passiones sanctorum; B) Isidorus: Synonyma, Differentiae (Fragmente)
Handschriftentitel: A) Passiones sanctorum, Vita Cypriani; B) Isidorus: Synonyma, Differentiae (Fragmente).
Einband:
Moderner Einband (um 1854). Mit blaugrauem Papier überzogene Pappdeckel (27,5 x 19,5 cm). Buchblock auf 2 Streifen und 2 Bünde geheftet, ohne Kapitalen. Kein Rückentitel, aber Titeletikette von der Hand Karl Ludwig v. Steigers: Fragmentum Isidori episcopi et Isidori iunioris; De passione quorundam martyrum fragmentum, unten modernes Signaturschild Cod. D 219. Die Teile A und B je mit zwei Vor- und Nachsatzblättern aus grobem Konzeptpapier (f. I–IV, V–VIII), jeweils mit modernen Titeln auf dem ersten Blatt.
Provenienz der Handschrift:
Teil A) Vorbesitzer: Fleury (F), Benediktinerkloster Saint-Benoît sur Loire – Exlibris in den zugehörigen Teilen BF 1370, 1384 und 1419 (Mostert).
Vorbesitzer: Daniel, Pierre (1530–1603) – Besitzer der zugehörigen Teile im Vatikan (Mostert).
Vorbesitzer: Bongars, Jacques (1554–1612) – vermutlich beide Teile, jedoch ohne Namenszug und Notizen.
Erwerb der Handschrift:
Durch die Schenkung von Jakob Graviseth 1632 in die Berner Bibliothek gelangt.
Kataloge:
In den handschriftlichen Bibliothekskatalogen von Hortin, Samuel: Clavis bibliothecae Bongarsianae MDCXXXIIII. Bern 1634 [= BBB Cod. A 5], Wild, Marquard: Catalogus Librorum Bibliothecae Civicae Bernensis MDCIIIC. Bern 1697 [= BBB Cod. A 4] und Engel, Samuel: Manuscripta A[nno] 1740. Bern 1740 [= BBB Mss.h.h.III.110] nicht erwähnt, ebenso nicht bei Sinner, Johann Rudolf: Catalogus codicum mss. bibliothecae Bernensis. Bern 1760–1772.
Steiger, Karl Ludwig v.: Nachtrag zum Handschriften-Catalog von J. R. Sinner Bern 1760–1772 ... vom 16. Wintermonat 1854 [BBB F 1170: hs. Liste, eingeheftet in Sinners Katalog, Bd. 3 am Schluss], S.1: 219d. Cod. membr. Isidori episcopi, fragmentum ex liber I soliloquiorum, 4 paginas, finis; [Isidori] iunioris Hispaniensis, fragmentum Differentiarum, 12 paginas continent, initio. (erwähnt sind also nur die beiden Isidor-Fragmente Nr. 2–3, nicht aber Nr. 1).
Hagen, Hermann: Catalogus Codicum Bernensium. Bern 1875, S. 271.
Lagenstruktur: IV8; keine Lagensignatur erkennbar (es handelt sich aber um Lage 21 des ursprünglichen Bandes).
Zustand: Gut.
Seiteneinrichtung:
Einspaltig, Schriftspiegel 20–20.5 x 14 cm, f. 1–4 22–23, f. 5 25, ab f. 6 29–30 Zeilen; Blindlinierung N.S.; Punktierung am äusseren Rand.
Schrift und Hände:
Karolingische Minuskel, Capitalis rustica für die Titelzeilen; mehrere Schreiber.
PL: Migne, Jacques-Paul (Hg.): Minorum patrum opera … a Tertulliano ad Cyprianum opera … Paris 1844. [= Patrologiae cursus completus ... Series Latina Bd. 3].
a.
Passio Speusippi Eleusippi Meleusippi martyrum.
(1r)
Passio
[Schluss].
… non post multum tempus martyrium perpessus est. Passi sunt … saeculorum. Amen. Explicit passio sanctorum Speusippi Elasippi Melesippi.
Acta SS, Jan. II (1863), S. 440; BHL 7828.
b.
Passio Felicis, Fortunati et Achillei martyrum.
(1r–6r)
Passio.
Passio beatissimorum martyrum Felicis presbyteri, Fortunati et Achilei diaconorum. Igitur beatissimus Hyreneus Lugdunensis ... (f. 5r) similiter Mercurii et Saturni … [Textlücke (Auslassung) von 14 Zeilen] … credere deliberas. Agnoscis eum tantae potentiae …–…
in trinitate perfecta in saecula saeculorum. Amen.
Acta SS, Apr. III (1866), S. 99–101; BHL 2896.
c.
Pontius Carthaginensis: Vita Cypriani.
(6r–8v)
Pontius Carthaginensis: Vita Cypriani, Cap. 1–7.Incipit vita beati Cypriani Cartaginensis episcopi et martyris gloriosi. Cyprianus religiosus antistes …–…
formido quae praeceptis Dei mallet obsequi quam sic …
PL 3, 1481C–1488B; BHL 2041.
Bemerkung zum Inhalt:
Römische Kapitelzählung XIII (f. 1r); XIIII (f. 6r), jeweils am Rand.
Literatur zur Handschrift (Auswahl):
Bischoff, Bernhard: Katalog der festländischen Handschriften des neunten Jahrhunderts. Teil III: Padua – Zwickau. Wiesbaden 2014, hier S. 427 (Nr. 6661).
Mostert, Marco: The library of Fleury. A provisional List of Manuscripts. Hilversum 1989, hier S. 65 (Nr. 120).
Pellegrin, Elisabeth: Notes sur quelques recueils de vies de saints utilisés pour la liturgie à Fleury-sur-Loire au XIe siècle, in: Bulletin d’information de l’Institut de recherche et d’histoire des textes 12 (1963), S. 7–30, hier S. 14. [Nachdruck in: Bibliothèques retrouvées. Manuscrits, bibliothèques et bibliophiles du Moyen Age et de la renaissance. Recueil d’études publiées de 1938 à 1985 par Elisabeth Pellegrin. Paris 1988, S. 233–256].
Wilmart, André (Hg.): Codices Reginenses Latini. Bd. 2: Codices 251–500. Vatikan 1945, hier S. 208–215.
Lagenstruktur: I10 [äusserstes Doppelblatt einer Lage] + IV18; Lagensignaturen jeweils auf dem letzten verso unten, in römischen Ziffern: f. 10vXX, f. 18vXXI.
Zustand: Gut.
Seiteneinrichtung:
Einspaltig, Schriftspiegel 19,5 x 11–11,5 cm, 28 Zeilen; Blindlinierung N.S.; Punktierung am äusseren Rand.
Schrift und Hände:
Karolingische Minuskel, Auszeichnungsschriften in (Halb-)Unziale (Bischoff: Mischmaiuskel); ein geübter Schreiber.
Buchschmuck: Sorgfältig geschriebene weinrote Zwischentitel, Explicit und Incipit; einige Buchstaben braunrot und blaugrün gefüllt, besonders auf f. 10v (Beginn der Differentiae).
Spätere Ergänzungen: f. 9r oben Titelnotiz (16. Jh.): 1) S. Isidori episcopi ex libro 2 soliloqiorum; 2) Liber differentiarum Isidori junioris Spanensis episcopi; kein Bibliothekstempel.
Inhaltsangabe:
2.
Isidorus: Synonyma (Fragment).
Editionen:
Elfassi, Jacques: Isidori Hispalensis episcopi Synonyma. Turnholt 2009 [= Corpus Christianorum Series Latina 111B].
PL: Migne, Jacques-Paul (Hg.): Sancti Isidori Hispalensis episcopi opera omnia … Paris 1850. [= Patrologiae cursus completus ... Series Latina Bd. 83].
(9r–v)
Isidorus: Synonyma II,54–61.
… fallaces perimunt. Si mendacium hominis lege donatur …–…
nunquam securus est reus animus …
[Lücke von vermutlich 3 Doppelblättern]
(10r–v)
Isidorus: Synonyma II,99–103.
… prosit. Si enim hic laus quaeritur …–…
tu mihi supra vita mea places. Explicit liber secundus Soliloquiorum sancti Esydori episcopi. Elfassi (2009), S. 106–112, 144–147; PL 83, 857C–859B, 867B–868C.
3.
Isidorus: Differentiae (Fragment).
Editionen:
Andrés Sanz, María Adelaida: Isidori Hispalensis episcopi Liber Differentiarum. Turnholt 2006 [= Corpus Christianorum Series Latina 111A].
PL: Migne, Jacques-Paul (Hg.): Sancti Isidori Hispalensis episcopi opera omnia … Paris 1850. [= Patrologiae cursus completus ... Series Latina Bd. 83].
(10v–18v)
Isidorus: Differentiae II,1–18.Incipit liber Differentiarum Esydori Iunioris Spanensis episcopi. >I …–…
XVIII. Inter infantiam et pueritiam reliquas aetates … Andrés Sanz (2006), S. 7–49; PL 83, 69C–81B.
Literatur zur Handschrift (Auswahl):
Andrés Sanz, María Adelaida: Isidori Hispalensis episcopi Liber Differentiarum. Turnholt 2006 [= CCSL 111A], hier S. 149* (Sigle Y).
Bischoff, Bernhard: Katalog der festländischen Handschriften des neunten Jahrhunderts. Teil I: Aachen – Lambach. Wiesbaden 1998, hier S. 117 (Nr. 554).
Elfassi, Jacques: Isidori Hispalensis episcopi Synonyma. Turnholt 2009 [= CCSL 111B], hier S. XLVI–XLVII (Sigle b).
Mostert, Marco: The library of Fleury. A provisional List of Manuscripts. Hilversum 1989, hier S. 65 (Nr. 121).