Kurzcharakterisierung:Die Handschrift enthält das Hohelied der Liebe mit einer Lücke (6.5-8), der auf den Verlust eines Blatts zurückzuführen ist. Die Glossa ordinaria steht auf dem ersten Blatt und enthält einen bisher unbekannten Kommentar. Diesem wird wiederum der erste Teil des Hohenlieds zur Seite gestellt (f. 2r-29r, bis Ct 6.8), der zu Beginn (f. 2r-v) von einen weiteren, unbekannten Kommentar umgeben wird. Auf den letzten Blättern (f. 29v-30) stehen Auszüge aus dem Prolog zur Hoheliedauslegung von Rupert von Deutz. Das Hohelied enthält zu Beginn eine Initiale Salomon und Sulamith.(ber)
Standardbeschreibung: Pellegrin Elisabeth, Manuscrits Latins de la Bodmeriana, Cologny-Genève 1982, p. 80-82.
Standardbeschreibung anzeigen
Online seit: 09.04.2014
Cologny, Fondation Martin Bodmer, Cod. Bodmer 31
Pergament · 30 ff. · 20.7 x 14.5 cm · Süddeutschland oder Schweiz · 12. Jahrhundert
Canticum canticorum cum glossa ordinaria
Wie zitieren:
Cologny, Fondation Martin Bodmer, Cod. Bodmer 31, Digital Colorchecker – Canticum canticorum cum glossa ordinaria (https://www.e-codices.ch/de/list/one/fmb/cb-0031)
Lagenstruktur:
Cahiers: 4 quaternions, le 3e: f. 17-23 a perdu son 5e feuillet coupé après le f. 20, le dernier f. du dernier: f. 24-30 est un fragment blanc,
non numéroté.
Réglure invisible au f. 1 (peut-être mine de plomb effacée), f. 2-29 réglure à la pointe sèche pour le texte, à la mine de plomb pour les gloses du f. 2-2v,; f. 29v-30, réglure à la mine de plomb.
Schrift und Hände: Plusieurs mains
1) f. 1-1v, petite écriture plus soignée que celle des gloses du f. 2, 3 col., 46 et 49 lignes,
2) f. 2-29, texte d'une écriture arrondie et régulière, 12 lignes très courtes et espacées pour laisser place à des gloses marginales et interlinéaires qui n'ont été transcrites qu'au f. 2-2v d'une écriture peu soignée,
3) f. 29v-30, assez grosse écriture épaisse, d'une encre jaunie, 24 lignes.
Buchschmuck:
Pas de rubriques; au f. 2 initiale historiée O tracée à l'encre violette rehaussée de jaune, rouge et sépia, contenant, sur fond vert, le roi Salomon et la Sulamite, dessinés en violet, avec deux phylactères portant ces mots rubriqués: Osculetur me et Veni amica.
Einband: moderne en parchemin, au dos titre écrit à la main, en travers: « Canticu[m] Canticorum », en bas: « MS. ca. 1150 ».
Inhaltsangabe:
f. 1-29:
Biblia latina: Canticum Canticorum (cum glossa ordinaria).
f. 1:
Glossa ordinaria (Praefatio seu Prothemata, extraits).
Ces extraits en désordre comprennent les §§ 7, 4-5, 9, 6, 2, 8 et 3, des Prothemata selon la numérotation de F. Stegmüller et N. Reinhardt, Repertorium biblicum medii aevi, IX (Supplementi altera pars, Glossa ordinaria), Madrid, 1977, p. 499-500, n° 11804.
Notandum quod sponsa semper in domo uel in lectulo uel in aliquo interiori loca …
(éd. Migne, P.L. 113 col. 1128C).
col. 3 ligne 24:
… ecclesiam diligat eam laudans ammonens confortans. Finis dilectio dei
(éd. cit., col. 1128A ligne 5).
f. 1-1v:
Commentarius in Canticum Canticorum (extraits).
col. 3 ligne 25:
Quia meliora sunt u. t. u. [I, 1] Vbera sunt predicatores sancti ut prophete et apostoli continens pro contento uel dulcedo ęuangelicę doctrinę austeritate legali melior …–…
f. 1v col. 3:
Si igno. t. o. p. [I, 7]. Vox sponsi benigna redargutione redarguentis ecclesiam qui quasi diffidens sibi in persecutione eius imploret misericordiam ait enim: Si ignoras te id est mea precepta que instruunt ad hoc ut facile feras supplicia egredere pos hereticorum uestigia.
(texte à rapprocher en partie du Compendium in Canticum Canticorum d'Alcuin, éd. Migne, P.L. 100, col. 641-664; cf. W. Hagenmaier, Die lateinischen mittelalterlichen Handschriften der Univ. bibl. Freiburg im Breisgau, Wiesbaden, 1974, p. 75, à propos du ms. 92 (XIIe s.), f. 2 et 21v-22v).
f. 2-29Canticum Canticorum.
pas de titre.
Osculetur me osculo oris sui …
(gloses marginales). Les extraits de la glossa ordinaria sont interpolés d'extraits d'un autre commentaire non identifié.
inc., marge droite:
Synagoga congregatio quod et lapidum. Ecclesia convocacio …–…
ista suscipiendo presentem consors effecta est.
(6 lignes; glossa ord., prothem. § 8, éd. cit. col. 1128CD).
marge gauche, ligne 2:
Vox patrum precedentium aduentum Christi qui orant ad patrem sponsi …
(Glossa ord., début du commentaire, éd. cit, col. 1128D; cf. F. Stegmüller et N. Reinhardt, ouvr. cit, n° 11804, 10).
marge gauche, ligne 1:
Delectet et certificet; dans le texte, en interligne: humanam naturam incarnatione filii que est quasi prelibatio …
(début de la Glossa ordo interlinearis, éd. Biblia Sacra cum glossa ordinaria … , 3, Paris, 1590, col. 1817: cf. F. Stegmüller et N. Reinhardt, ouvr. cit. n° 11804, 22).
expl. inachevé, f. 2v marge gauche:
… Sponsa in penetrale sponsi ingressa reuertitur ad iuuenculas et nunciat eis gaudium quod accepit in secretioribus sponsi dicens. In
(cf. 1,3 - éd. cit. col. 1120A, variantes).
(en interligne), expl. inachevé, f. 2v:
… Corpore cum bonorum operum attestatione. Animo cum bona uoluntate operabimur.
(cf. Glossa ordo interlinearis, I, 3 - éd. cit. Biblia Sacra … , 1590, col. 1821).
(texte), f. 20v:
… Capilli tui sicut grex caprarum que apparuerunt de //
(VI, 4).
un feuillet manque.
f. 21:
// runt regine et concubine laudauerunt eam …
(VI, 8).
f. 29:
… super montes aromatum.
f. 29v-30:
Rvpertvs Tvitiensis: Commentaria in Canticum Canticorum (extrait du prologue).
pas de titre.
[D]icendum est cur iste liber uocetur Canticum et deinde cur non singulariter canticum …–…
quarta que est ista que ascendit de deserto deliciis affiuens usque ad finem. (Anmerkung: Je remercie vivement le Dr Klaus Reinhardt, collaborateur du professeur F. Stegmüller et continuateur du Repertorium biblicum … , auquel je dois l'identification de cet extrait.)
éd. Migne, P.L. 168, col. 838 ligne 47 - 839 ligne 21.
éd. crit.: H. Haacke, Ruperti Tuitiensis Commentaria in Canticum Canticorum (Corpus Christianorum, Continuatio mediaevalis XXVI), Turnhout, 1974, p. 7 lignes 73 et 75 - p. 8 ligne 119.
Entstehung der Handschrift: Allemagne du Sud ou Suisse.
Provenienz der Handschrift: Une note partiellement effacée en haut du f. 2 se lit ainsi, aux rayons ultra-violets: « 1678 (?) sub Reuerendissimo D.D. Mauro Compali (?) »; E. Hirsch d'après la note manuscrite accompagnant l'ex-libris d'A. Mettler: « 27 09 v. E. Hirsch 1927 (?) V' BAB »; Arnold Mettler, de Saint-Gall (Anmerkung: Cf. Bürgerbuch der Stadt St. Gallen 1940, p. 478-479, et notice nécrologique dans: Gallus-Stadt auf das Jahr 1940, p. 217-218.) (1867-1945), dont l'ex-libris gravé est collé à la fin du manuscrit.
Erwerb der Handschrift:
Acquis par Martin Bodmer en 1949 (n° 315 du catalogue de Parke-Bernet du 30 novembre 1948).
Bibliographie:
Illuminated and other IX-XVIII century manuscripts … Property of a distinguished continental collector … Public Auction Sale November 29 … 30, Parke-Bernet Galleries, New York, 1948, p. 108, n° 315 et pl. du f. 2.
Das Hobelied. Canticum Canticorum. Facsimile-Ausgabe des Codex Bodmer 31. Nachwort von Alois M. Baas, Fondation Martin Bodmer, Cologny-Genève, 1978 (non paginé) (Bibliotheca Bodmeriana, Texte, III).