Fribourg/Freiburg, Archives de l'État de Fribourg/Staatsarchiv Freiburg, Archives du Chapitre St. Nicolas/Kapitelsarchiv St. Niklaus, CSN III.3.6, f. 123v – Antiphonarium Lausannense. De Sanctis, pars hiemalis. Officium B.M.V. Commune Sanctorum
http://www.e-codices.ch/en/aef/CSN-III-3-6/123v
Manuscript Summary:This antiphonary with musical notation, whose text corresponds to the Lausanne Ordinary, contains the winter portion of the de Sanctis, the Officium B.M.V. and the Commune Sanctorum. The parchment codex was written between 1510 and 1517 in the workshop of Master Ruprecht (Fabri) in Fribourg by 2 hands (A and B). The book decorations are by Jakob Frank of the Augustinian monastery ofFribourg and an assistant.(utz)
Standard description: Leisibach Joseph, Die liturgischen Handschriften des Kantons Freiburg (ohne Kantonsbibliothek), Freiburg 1977 (Iter Helveticum, Subsidia 16), S. 45-47.
Show standard description
Additional description: Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz in lateinischer Schrift vom Anfang des Mittelalters bis 1550, Bd. II: Die Handschriften der Bibliotheken Bern-Porrentruy, bearbeitet von Beat Matthias von Scarpatetti, Dietikon-Zürich 1983, Nr. 338, S. 123.
Show additional description
Additional description: Schmid Alfred A., Die Buchmalerei des XVI. Jahrhunderts in der Schweiz, Olten 1954, S. 137, Nr. 24.
Show additional description
Online Since: 04/09/2014
Fribourg/Freiburg, Archives de l'État de Fribourg/Staatsarchiv Freiburg, Archives du Chapitre St. Nicolas/Kapitelsarchiv St. Niklaus, CSN III.3.6
Parchment · 168 ff. · 55 x 39 cm · Fribourg, Switzerland · 1510-1517
Antiphonarium Lausannense. De Sanctis, pars hiemalis. Officium B.M.V. Commune Sanctorum
How to quote:
Fribourg/Freiburg, Archives de l'État de Fribourg/Staatsarchiv Freiburg, Archives du Chapitre St. Nicolas/Kapitelsarchiv St. Niklaus, CSN III.3.6, f. 123v – Antiphonarium Lausannense. De Sanctis, pars hiemalis. Officium B.M.V. Commune Sanctorum (https://www.e-codices.ch/en/list/one/aef/CSN-III-3-6)
Foliation: Keine alte Foliierung. Moderne Bleistiftfoliierung 1-167, 43 bis (Vorsatzblatt nicht gezählt).
Collation: 22 Lagen: 13 IV, II, 7 IV, IV (- 4. 5. 6.7). Am Schluß der Lagen Reklamanten parallel zum unteren Blattrand, z. T. beschnitten, vor allem im letzten Teil (Commune SS.), weil Format kleiner als Ms. 1-4.
Page layout:
Einrichtung und Notation wie übrige Mss. Zirkelstiche für Textzeile meist sichtbar. Seitliche Doppellinie mit Tinte. Hand B ohne obere Begrenzungslinie.
Spiegel: (f. 1-105) 420-430 x 270 mm; (f. 108-165) 460-465 x 290 mm.
Writing and hands: Große, saubere, sorgfältige Textur von 2 Händen
Schwarze Tinte. Rubriken und Überschriften rubriziert.
Buchschmuck:
f. 17-18 und 23-24: Textmajuskeln rot gestrichelt. Rote und blaue Lombarden ohne Fleuron; Cadellen rot gestrichelt. Sonst f. 1-105 Textmajuskeln gelb angetuscht. Rote und blaue Initialen (Lombarden) ohne Fleuron. Schwarze Initialen schwarz fleuronniert und verziert (Fratzen etc.), grün und violett angetuscht, auf gelb laviertem, hochrechteckigem Grund mit ausgeschnittenen Ecken (gleiche Hand wie in Ms. 5). Die Ausstattung von Ms. 6 ist nicht vollendet. Für die roten und blauen Lombarden war sicherlich Fleuron vorgesehen sowie farbige Zierinitialen mit Rankenstücken wie in Ms. 5, wurde jedoch nicht ausgeführt. Die Rankenstücke am Rand sind teilweise mit Bleistift vorskizziert. Die großen Initialen mit Bordüren von gleicher Hand wie in Ms. 1-4.
f. 108-165: Gleiches Ausstattungssystem von gleicher Hand wie in Ms. 1-4. Über den Buchschmuck im einzelnen cf. Schmid, Die Buchmalerei, p. 30. 31. 106 Anm. 99, p. 137 Nr. 24.
Binding: Einband aus 2 starken Holzdeckeln (580 x 395 mm), Kanten außen in der Mitte abgeschrägt, mit weißem blindverziertem Leder überzogen. Raumaufteilung wie Ms. 1. Messingbeschläge wie übrige Bände. 2 Langriemenschließen aus weißem Leder von der Vorderkante des VD zum RD, wovon die obere erhalten. 6 Bünde und hanfumflochtenes Kapital. Auf dem RD Papieretikette mit Aufschrift in Textur, Anf. 16. Jh.
Pars hyemalis de sanctis et de nostra domina cum communi. Moderne Papieretikette mit Nr. 25343/3. Der Einband stammt nach Horodisch II, p. 162 Nr. 55 aus der Franziskanerwerkstatt von Freiburg, um 1517. Einband von Schmid mit Ms. 5 verwechselt.
Contents:
1.
f. 1r-107rSanctorale
Andreas (30. Nov.) - Tiburcii et Valeriani (14. April)
(1r)
>In vigilia beati Andree apostoli est festum beati Saturnini de quo fit nisi fuerit dominica vel dies qua fiat de beata Maria virgine vel in Adventu, quia tunc non fit de ipso nisi commemoratio. In primis Vesperis ant.<Hic est uere martyr …
>Ant.<Qui persequebatur …
(105r)
>In festo sanctorum Tyburcii et Valeriani ac Maximi ut in communi plurimorum martirum de festis duplicibus.<
Zu bemerken: Ms. 6 ist völlig identisch mit Ms. 5. Beide Codices sind gleichzeitig parallel entstanden. Zu bemerkende Einzelheiten: >In festo s. Nicholai<, am Schluß des 3. Nokt. zum Resp. Ex eius tumba … die Verbeta (16v) Sospitati dedit egros … (RH 19244; J. Pothier, in: Revue du chant gregorien 9, 1900/01, p. 49-52); 2. Vesper, (19r) >ad Magn. ant.<Copiose caritatis … (RH 3864; AH 28 Nr. 29b); (19v) [In Conceptione B.M.V.] mit Reimofficium >ad Vesp, ant.<Gaude mater ecclesia … (RH 6857; AR 5 Nr. 12); [Vincentii mart.], am Schluß des 3. Nokt. zum Resp. (54r) Christi miles preciosus … (RH 3095; AR 4 Nr. 481) die Verbeta (54v) Vernabas roseo … (RH 21434); [Purij. B.M. V.], am Schluß des 3. Nokt. zum Resp. Gaude Maria … die Verbeta (70v) Inviolata … (RH 9094; ARLT I, p. 82; II, p. 18); (91v) >In festo b. Gregorii pape< mit Reimofficium >ad Magn. ant.<Gloriosa sanctissimi solennia … (RH 7324; AR 5 Nr. 64); (98r) >Sancti Ioseph sponsi gloriose virginis oraiio<Concede quesumus. Am Rand Ergänzung von späterer Hand Festum fit duplex … Fehlende Feste wie bei Ms. 5.
2.
f. 108r-123vOfficium B. M. V.
cf. Neuchâtel Nr. 1376-1388
(108r)
>Incipit officium commune beate Marie virginis afesto Trinitatis usque [ad] Adventum domini. Ad Vesperas ant. sola super psalmos de beata Maria<Ave Maria …
mit den gereimten Antiphonen
(111r)
Sexaginta sunt regine …
(cf. Cant. 6,7) und
(121v)
Mater patris et filia …
(RH 11349) und den Responsorien
3.
f. 124r-165vCommune Sanctorum
Gleicher Text, von gleicher Hand wie Ms. 3/4 und Ms. 5
(124r)
>In natali unius vel plurimorum apostolorum si fuerit [festum] duplex ad Nonam ant.<In patientia vestra …
(165r)
>Unius martiris non virginis … ad Bened. ant.<Simile est regnum celorum sagene misse …
(165v)
… malos autem foras miserunt.>Ps.<Benedictus dominus deus
Cf. Ladner, Ordinarius Neuchâtel, Nr. 1241-1311.
Daran (166r) Nachtrag des 16./17. Jhs., notiert
Ab Epiphania usque ad Septuagesimam ad Magn. ant. Nesciens mater virgo … Ad Nunc dimittisant. Glorificamus te … Ad Benedictus ant. Sancta et immaculata …
Origin of the manuscript: Zur Datierung: Da die gleiche Hand A, die um 1509-1511 nachgewiesen
ist, wesentlich am Codex beteiligt ist, dürfte der Ansatz 1510 für den Text
zutreffend sein. (125r) in der Initiale 1517.
Provenance of the manuscript: Aus der Schreiberwerkstatt des Meisters Ruprecht (Fabri)
zu Freiburg, von 2 Händen. Buchschmuck von Jakob Frank und einem Gehilfen.
(126r) schwarze Initiale mit Karikatur eines Klerikers und der Beischrift
Pfaffi wolff.
Bibliography:
Horodisch II, p. 162 Nr. 55;
Schmid, Die Buchmalerei, p. 28-34. 122. 137 Nr. 24;