Cologny, Fondation Martin Bodmer, Cod. Bodmer 50, f. 10r – Cicero, De senectute, De amicitia, Paradoxa ad Brutum; Ps. Cicero, Synonyma
http://www.e-codices.ch/en/fmb/cb-0050/10r
Manuscript Summary:This codex contains De senectute, De amicitia, the Paradoxa ad Brutum by Cicero, the Synonyma by Pseudo-Cicero, and the anonymous treatise De punctorum ordine. It was created in Italy in a humanistic script from the second half of the 15th century. The frontispiece and the intials introducing the various texts are decorated with “bianchi girari;“ on f. 1r the coat of arms with the golden lion rampant on a red background, framed by a laurel wreath, could not be identified.(ber)
Standard description: Pellegrin Elisabeth, Manuscrits Latins de la Bodmeriana, Cologny-Genève 1982, p. 95-97.
Show standard description
Online Since: 12/13/2013
Cologny, Fondation Martin Bodmer, Cod. Bodmer 50
Parchment · 146 ff. · 16.5 x 11.5 cm · Italy · second half of the 15th century
Cicero, De senectute, De amicitia, Paradoxa ad Brutum; Ps. Cicero, Synonyma
How to quote:
Cologny, Fondation Martin Bodmer, Cod. Bodmer 50, f. 10r – Cicero, De senectute, De amicitia, Paradoxa ad Brutum; Ps. Cicero, Synonyma (https://www.e-codices.ch/en/list/one/fmb/cb-0050)
Collation: f. 1-100, 10 quinions avec réclames signés a, b, c ... k; f. 101-112, senion signé L; f. 113-142, 3 quinions avec réclames verticales; f. 143-146: binion? Réglure à la mine de plomb.
Page layout:
Justification: 100-105 x 60-65 mm.
Writing and hands: Ecritures humanistiques rondes, 2 mains:
1) f. 1-112v, 19 lignes à la page, quelquefois 20;
2) f. 113-145, écriture plus petite et d'une encre plus noire, 19 lignes.
Decoration:
f. 1-112v, pas de rubriques; initiales d'or à « bianchi girari » aux f. 44v et 91v, petites initiales d'or sur fond bleu, vert ou violet à fins rinceaux blancs aux f. 8v, 14, 20 et 34; quelques initiales rouges ou bleues dans le texte. Au f. 1 bordure à « bianchi girari » bordés de filets d'or, comprenant l'initiale L à « bianchi girari », en bas armes peintes dans une couronne de lauriers bordés d'or.
f. 113-145, titres et mots types rubriqués; f. 113 initiale d'or à « bianchi girari », plus fins qu'au début du manuscrit, bordés de filets d'or et formant bordure dans le coin supérieur gauche, f. 143v initiale bleue.
Binding: anglaise du XIXe s., maroquin vert olive bordé de filets d'or, encadrement intérieur à rinceaux d'or avec fleurons et rosaces aux coins; dorures au dos. Le nom du relieur est imprimé dans le bas du verso du plat supérieur: Leighton Brewer st w..
(1-44)
De senectuteO Tite si quid ego te adiuto curame leuasso …
(l'initiale ornée se trouve au début de la 3e phrase: Licet enim mihi uersibus iisdem … ).
quae ex me audistis re experti probare possitis.>M.T. Ciceronis Liber de Senectute feliciter explicit.<
(44v-91)
De amicitiaQuintus Mutius augur Sceuola multa narrare de Gaio Lęlio …–…
ea excepta nihil amicitia prestabilius putetis.>M.T. Ciceronis Liber de amicitia feliciter explicit.<
(92v-112v)
Paradoxa ad BrutumAnimaduerti Brute sępe Catonem auunculum tuum …–…
sed etiam inopes // f. 112v // et pauperes existimandi sunt>M.T. Ciceronis liber de Paradoxis feliciter explicit.<
f. 113-143Ps. Cicero: Synonyma>Marci Tullii Ciceronis liber sinonymarum ad Lucium Vecturium.<
prol.:
Cicero Lucio Vecturio suo sal[utem]. Collegi ea que pluribus modis diceretur [sic] quo uberior …–…
Igitur per alphabetum initium capiamus. vale.
texte:
Abditum, Opertum, obscurum, Abscunditum, Obumbratum …
(mots accompagnés de synonymes: Abditum, Adipiscitur; f. 113v: Ambitio, Apparata, Accersire, Adesse … ).
f. 142v-143, derniers mots avec synonymes: Volucer, Voluntas, Vox magna, Vsitatum, Vt audiuit, Vtique, Vt res tullit.
… Vt decuit, ut rectum fuit, ut secundum officium fuit
(éd. cit. infra, p. 67 n° 492). >Marci Tulli Ciceronis Liber sinonymarum explicit. Deo gratias. Amen.<
éd. G.L. Mahne, M. Tullii Ciceronis Synonyma ad Lucium Veturium secundum editiones Romanas, Leyde, 1850.
f. 143v-145De punctorum ordine.>De punctorum ordine tractatus incipit<pvnctorvm quaedam sunt essentialia quaedam accidentalia. Essentialia sunt quatuor …–…
suivi de paragraphes concernant: Virgula, Coma, Colon, Periodus, Punctus interrogatiuus, Gemipunctus, Semipunctus.
ut uocabulum et dictio completatur ut in hoc exemplo grammaticam
docet me Ioannes. Et fiat isto modo . III: IV ∼ Ƌ>Explicit feliciter tractatus de punctis.<
(texte inédit? ou extrait? Le « Ioannes » cité à la fin est peut-être Giovanni Tortelli († 1466), auteur d'un De orthographia).
f. 145[Proverbium]
texte (en rouge):
Qui sequitur Bachum taxillos et meretrices Viuet infamis et semper egenus erit.
(éd. H. Walther, Proverbia Sententiaeque ... , Göttingen, 4, 1966, n° 24708b).
Origin of the manuscript: Italienne
Provenance of the manuscript:
Les armes, peut-être repeintes, au bas du f. 1: de gueules au lion d'or, sont difficiles à identifier (Note: Rien ne permet d'affirmer qu'elles appartiennent à Geoffroy Carles, président du Parlement de Dauphiné et du Sénat de Milan († 1516), qui avait les mêmes.). Plusieurs cotes modernes sont ajoutées au début du manuscrit: 359 (?) à l'encre en haut du f. 1, N° 6 au crayon sur la feuille de garde du début; on a collé, sur cette même feuille de garde, une coupure d'un catalogue imprimé anglais (peut-être des Maggs Brothers, de Londres?) portant le n° 65, donnant une description du manuscrit.
Edward Duff Balken, de Pittsburg (XIXe-XXe s. ?) (ex-libris gravé collé au verso du plat supérieur: Library of / Edward Duff Balken (Note: Le ms. Lyell 43, à la Bodleian Library d'Oxford, porte son ex-libris avec la date: 1903.), avec cote: 26 ajoutée au crayon).
Friedrich von Schennis, peintre et graveur allemand, d'une famille suisse (1852-1918) (Note: Cf. U. Thieme et F. Becker, Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler..., 30, Leipzig, 1936, p. 31 (avec bibliographie; E. Benezit, Dictionnaire critique et documentaire des peintres, sculpteurs, dessinateurs et graveurs..., nouv. éd., IX, Paris, 1976, p. 326.), dont l'ex-libris armorié, entouré de l'inscription: Ex Libris Friderici de Schennis, est estampillé sur la première feuille de garde et au verso de la dernière.
Acquisition of the manuscript: Acquis par Martin Bodmer à une date inconnue.