Manuscript Summary:This early 14th century manuscript was copied in Italy; it brings together Ovid’s Ars amatoria (The Art of Love), two books of Priscian’s grammar, excerpts from the Secretum secretorum, an incomplete book on physiognomy by an unknown author, as well as a series of hymns attributed to, among others, Gregory the Great, St. Ambrose or Sedulius. The manuscript, which is missing two leaves at the beginning, shows old signs of use, with commentaries and maniculae added in the margins. This copy has no decoration with the exception of several red and mauve pen-flourish initials, highlighted in gold and framed.(rou)
Standard description: Pellegrin Elisabeth, Manuscrits latins de la Bodmeriana, Cologny-Genève 1982, pp. 243-249.
Show standard description
Online Since: 10/04/2018
Cologny, Fondation Martin Bodmer, Cod. Bodmer 122
Parchment · 70 ff. · 31.7 x 22.2 cm · Italy · beginning of the 14th century
Ovidius, Ars amatoria; Hymni officii ordinarii; Priscianus, Institutiones grammaticae (XVII-XVIII); Secretum secretorum; De physiognomonia libellus
How to quote:
Cologny, Fondation Martin Bodmer, Cod. Bodmer 122, f. 31r – Ovidius, Ars amatoria; Hymni officii ordinarii; Priscianus, Institutiones grammaticae (XVII-XVIII); Secretum secretorum; De physiognomonia libellus (https://www.e-codices.ch/en/list/one/fmb/cb-0122)
Second folio: f. 2 (3e du texte): // Sed cum fallaris cum … (I, v. 347)
f. 3 (2e du texte): // Paruus erat manibusque … (I, v. 187)
Support: Parch.
Extent:
70 ff.
Format: 317 x 222 mm.
Collation: Lire les f. 1-8 dans l'ordre suivant: 1,3,2,4-5,7,6,8. f. 1-10: senion dont les f. 1 et 2 manquent; f. 11-70: 5 senions. Réclames; réglure à la mine de plomb.
Condition: Les f. 1-3, jaunis et gondolés, ont été endommagés par l'humidité, une partie de la colone extérieure est mutilée et a été réparée avec un morceau de parchemin blanc; le texte de quelques autres pages est légèrement taché par l'humidité.
Page layout:
2 colonnes, 41 lignes,
justification: 225 x 140-145 mm.
Writing and hands:
Ecriture gothique arrondie assez soignée, une main
Decoration: Aux f. 1-14v, pas de rubriques, initiales alternativement rouges et bleues; f. 14v col. 2-70v, titres rubriqués, seulement jusqu'au f. 18 et au f. 37; grandes initiales rouges et bleues à filigranes rouges et mauves, légèrement rehaussés d'or mat, disposés en carrés ou en rectangle autour de l'initiale; autres initiales et initiales dans le texte alternativement bleues et rouges; f. 24v-70v, pieds de mouche alternativement bleus et rouges dans le texte.
Additions: Quelques gloses marginales du XIVe-XVe s. aux f. 32-35v; quelques corrections marginales contemporaines aux f. 68-70v.
Binding: ancienne restaurée, plats de bois nu dont les bords sont biseautés à l'intérieur (probablement retournés), dos de peau de mouton (?) brun-rouge récente, recouvrant un tiers des plats.
1).
pas de titre. inc.,
f. 14v col. 2:
Primo dierum omnium quo mundus extat conditus …
(Gregorius Magnus -
U. Chevalier, éd. cit. infra, n° 1; cf. Chevalier, Repertorium hymnologicum, n° 15450).
2).
(f. 14v-15)
Eterne rerum conditor Noctem diemque qui regis …
(s. Ambrosius -
Chevalier, éd. n° 4; Chevalier, Rep. n° 647).
3).
(f. 15)
Nocte surgentes uigilemus omnes … uiribus …
(Gregorius Magnus -
Chevalier, éd. n° 2; Rep. n° 12035).
4).
Ecce iam noctis tenuatur umbra …
(Gregorius Magnus -
Chevalier, éd. n° 5; Rep. n° 5129).
5).
Iam lucis orto sydere deum precemur …
(s. Ambrosius -
Chevalier, éd. n° 6; Rep. n° 9272).
6).
Nunc sancte nobis spiritus unum patri …
(s. Ambrosius -
Chevalier, éd. n° 7; Rep. n° 12586).
7).
Rector potens uerax deus qui temperas …
(s. Ambrosius -
Chevalier, éd. n° 13; Rep. n° 17061).
8).
Rerum deus tenax uigor immotus …
(s. Ambrosius -
Chevalier, éd. n° 14; Rep. n° 17328).
9).
Lucis creator optime lucem dierum …
(Gregorius Magnus (Ambrosianus) -
Chevalier, éd. n° 15; Rep. n° 10691).
10).
(f. 15-15v)
Te lucis ante terminum rerum creator …
(s. Ambrosius? -
Chevalier, éd. n° 35; Rep. n° 20138).
11).
(f. 15v)
Christe qui lux es et dies noctis …
(Chevalier, éd. n° 65; Rep. n° 2934).
éd de la plupart des hymnes: U. Chevalier, Poésie liturgique traditionnelle de l'Eglise catholique en Occident ou Recueil d'hymnes et de proses usitées au moyen âge et distribuées suivant l'ordre du Bréviaire et du Missel, Tournai, 1894.
f. 24v-67vPriscianus: Institutiones grammaticae (liv. XVII-XVIII).
Quoniam in ante expositis libris de partibus aratianis …
f. 45 col. 2, liv. XVII, expl.
… pro mactus uirtute.
suivi, f. 45v col. I, de la souscription:
Fl. Theodorus Dionisi uiri discretissimi memorialis sacri scrinii … / … Mauarcio .u. c. consule imperantibus Iustino et Iustiniano pp.
(éd. M. Hertz, ouvr. cit. infra, p. 208-209 n.).
[liv. XVIII]:
In superiori libro …
expl:
… Ter[entius] in Andr[ia] [sic] Sed postquam intus sum omnium rerum satur. Explicit Priscianus minor.
éd. M. Hertz, dans H. Keil, Grammatici latini, III, Leipzig, Teubner, 1859, p. 107-377.
f. 67v-69Ps. Aristoteles: Secretum Secretorum
(transl. lat. Philippi Tripolitani, extrait). titre:
>Incipit physnomia [sic] Aristotelis in epistula quam misit ad ad [sic] Alexandrum.< inc:
Si quis querat, inquit, causam prophetarum qui probati sunt …–…
suspitiosus impotens in operibus male uoluntatis. Explicit phisnomia Aristotelis.
(extrait du dernier chapitre: Physionomia ou Physiognomonia).
éd. R. Foerster, Scriptores physiognomonici graeci et latini, II, Leipzig, Teubner, 1893, p. 184 dernière ligne - 217.
f. 69-70vDe physiognomonia libellas
attribué par la plupart des manuscrits soit à Aristote, soit à Avicenne. titre:
>Incipit phisnomia [sic] Constantini magnati.<
inc:
Elegantior est nature cognitio que per exteriores formas interiores inuestigat qualitates …
expl. mutilé:
§ Oculus magnus glaucus et luscus significat superbum, liberalem, dolosum in ira. Oculus magnus, niger et luscus significat ualde dolosum frau //
réclame: dulentum. (chap. 18a - texte légèrement abrégé, dont les variantes le rapprochent de celui du ms. Londres Brit. Libr. Sloane 3124, XVe s.). Il manque à la fin environ 1 f., soit 4 pages de l'édition.
éd. crit. R. A. Pack, Auctoris incerti De physiognomonia libellus, dans Archives d'hist. doctr. et litt. du moyen âge, XLI, 1974, p. 126-135 ligne 4.
Origin of the manuscript: Note de copiste au f. 14v: « Finito libro fessa quiesce manus ».
Provenance of the manuscript: En haut à droite du f. 1 chiffres romains « VI » de grande taille, peut-être une ancienne cote.
Acquisition of the manuscript: Acquis par Martin Bodmer vers février 1960 (Vente Sotheby du 2 février 1960, n° 286, sans indication de vendeur).
Bibliography:
Catalogue of important western and oriental manuscripts and miniatures comprising the property of Mrs F. K. Smith..., Day of sale Monday 1st Feb. first day, lot 1 to 224, Tuesday 2nd Feb. Second day, lot 225 to 319, Sotheby, 1960, p. 67, n° 286.