Engelberg, Stiftsbibliothek, Cod. 34

P. Benedictus Gottwald, Catalogus codicum manu scriptorum qui asservantur in Bibliotheca Monasterii O.S.B. Engelbergensis in Helvetia, Freiburg im Breisgau 1891, p. 50-57.

Overview Facsimile Show PDF Show XML Print description

Manuscript title: Sermones piae memoriae beati Bernardi Claraevallensis abbatis.

Date of origin: Exaratus variis manibus saeculo XII.

Former shelfmark: Olim signatus 3/7.

Extent: Foliorum 184

Format: 288 : 216 mm.

Page layout: Columnis binis.

Writing and hands: Exaratus variis manibus.

Decoration: Bene rubricatus, sed litterae initiales haud magni sunt momenti.

Additions: Fol. 183. De antiphonis maioribus pauca adiecit manus s. XIV. Ante adventum filii dei in carnem eramus ignorantes sive caeci - salvator earum, veni ad salvandum nos, domine deus noster.

Contents:

Sermones piae memoriae beati Bernardi Claraevallensis abbatis. Hos sermones pius pater Bernardus locutus est suis alumpnis, sed eius notarius Godefridus suo stilo studuit propagare.
Haec sunt initia:

Fol. 1'. Hodie frs. celebramus adventus initium, cuius …
P. L. 183, 35-40.
Fol. 4'. >In adventu domini.< (rubr.) In adventu domini, quem hodie celebramus …
P. L. 183, 43-47.
Fol. 7. >Sermo in ieiuniis quatuor temporum ante natale domini.< (rubr.) Audivimus suadentem regi Achaz lsaiam …
P. L. 183, 40-43,
Fol. 8. >Sermo in vigilia s. Andreae apost.< (rubr.) Sanctorum festa praecipua patrum sanxit …
P. L. 183, 501-504.
Fol. 9'. >In festivitate s. Andreae apost.< (rubr.) Hodie celebrantes gloriosum beati Andreae …
P. L. 183, 503-509.
Fol. 12'. >Sermo de nativitate domini.< (rubr.) Agnoscite, dilectissimi, quanta sit hodierna …
P. L. 183, 126-127.
Fol. 13. >Sermo de nativitate domini.< (rubr.) Sonuit vox laetitiae in terra nostra, vox exultationis …
P. L. 183, 87-90.
Fol. 15. >Item sermo de natal. dom.< (rubr.) Magna opera domini ait propheta David. Magna …
P. L. 183, 119-122.
Fol. 16'. >Sermo in purificatione b. Mariae.< (rubr.) Purificationem beatae Mariae virginis hodie celebramus …
P. L. 183, 369-372.
Fol. 17'. >Sermo de quadragesima.< (rubr.) Rogo vos, dilectissimi, tota devotione suscipite …
P. L. 183, 173-176.
Fol. 18'. >Item sermo in quadragesima.< (rubr.) Quia ieiunii quadragesimalis tempus advenit …
P. L. 183, 176-178.
Fol. 19'. >Sermo in annuntiatione b. Mariae.< (rubr.) Considerate frs. in solemnitate hodierna dominicae …
P. L. 183, 390-392.
Fol. 21. >Sermo de cogitationibus luteis, limosis et obscoenis.< (rubr.) Admonet nos beatus Benedictus, frs., sollicitos. …
P. L. 183, 623-624.
Fol. 22. >De quatuor generibus orandi.< (rubr.) Quatuor mihi videntur orandi modos exprimere …
P. L. 183, 605-609.
Fol. 24. >De septem misericordiis.< (rubr.) Misericordias domini etc. Quid enim mihi insipiens …
P. L. 183, 339-341.
Fol. 25. >Unde supra septem panum fragmenta recolligens.< (rubr.) Scitis quid fecerim vobis septem hodie mensas …
P. L. 183, 341-344.
Fol. 27. >Sermo in fest. omnium Sanctorum.< (rubr.) Festivitas Sanctorum omnium hodie celebratur …
P. L. 183, 453-462.
Fol. 32. >Item de eadem solempnitate.< (rubr.) Video vos cum multa aviditate ad audiendum …
Fol. 36. >Sermo in dedicatione templi.< (rubr.) Festivitas hodierna, frs., tanto nobis debet esse …
P. L. 183, 517-526.
Fol. 40. >De diversis affectionibus animae et diversis nominibus secundum eas.< (rubr.) Quod diversis nominibus deum, nunc quidem …
P. L. 183, 561-565.
Fol. 42'. >De verbis apostoli: Invisibilia dei< etc. (rubr.) Invisibilia dei, apostolo teste, a creatura mundi …
P. L. 183, 565-567.
Fol. 43'. >De vita et quinque sensibus animae.< (rubr.) Magna est, dico vobis, carissimi, et nimium …
P. L. 183, 567-569.
Fol. 44'. >Contra pessimum vitium ingratitudinis.< (rubr.) Magna est super nos, dilectissimi, magna valde misericordia …
P. L. 183, 612-616.
Fol. 47. >De verbis prophetae: Super custodiam< etc. (rubr.) Praedicante aliquando salvatore et sub mysterio …
P. L. 183, 554-556. Multis lectionibus variantibus.
Fol. 48'. >De David et Golia et quinque lapidibus< (rubr.) Audivimus ex libro regum Goliam, virum …
P. L. 183, 333-338.
Fol. 50. >Ad abbates venientes ad capitulum.< (rubr.) Hoc mare magnum, in quo utique certum est …
P. L. 183, 634-637.
Fol. 52. >De verbis apostoli: Scimus quoniam diligentibus< etc. (rubr.) Pauperes quidem videmur et sumus, tamen …
P. L. 183, 644-645.
Fol. 52'. >In labore messium.< (rubr.) Labor iste, frs. exilii et paupertatis nostrae …
P. L. 183, 645-647.
Fol. 53'. >De altitudine et bassitudine cordis.< (rubr.) De eo quod nuperrime dictum est, sursum alios …
P. L. 183, 637-639.
Fol. 54'. >De triplici modo orationis.< (rubr.) Caritas, qua pro vobis sollicitus sum, frs. …
P. L. 183, 178-181.
Fol. 56'. >De carne et cute et ossibus animarum.< (rubr.) Beatus David in psalmo tricesimo tertio …
P. L. 183, 556-558.
Fol. 57'. >De eo quod scriptum est: Mel invenisti< (rubr.) Potest non incongrue hoc loco …
P. L. 183, 700-701.
Eodem folio. >De triplici gloria.< (rubr.) Qui gloriatur etc. Noverat apostolus gloriam …
P. L. 183, 558-561.
Fol. 59. >Quomodo sapientia vincit malitiam.< (rubr.) Sapientia vincit malitiam, Christus diabolum …
P. L. 183, 574-577.
Fol. 59'. >De eo quod scriptum est: Sive ad austrum< etc. (rubr.) Austri calor et lenitas …
P. L. 183, 702.
Fol. 60. >De ratione et voluntate pro corpore litigantibus.< (rubr.) Disponit ratio castigare corpus in poenitentia …
Fol. 60'. >De laqueo venantium.< (rubr.) Laqueus venantium, teste apostolo, divitiae …
Eodem folio. >De his qui peccant in spe confessionis extremae.< (rubr.) Multiplicatae sunt etc. Ut quid dissimulant …
P. L. 183, 696.
Fol. 61. >De eo quod scriptum est: De stercoribus boum< etc. (rubr.) Boves sunt qui in opere dei strenue exercentur …
P. L. 183, 749. 7.
Eodem folio. >De exercitio humilitatis.< (rubr.) Ad exercitium humilitatis quinque prodesse possunt …
Fol. 61'. >De eo quod scriptum est: Hi sequuntur.< (rubr.) Hi sequuntur agnum quocunque ierit, qui sequuntur …
Eodem folio. >De versu psalmi: Dixit insipiens in corde suo< etc. (rubr.) Deus licet unus sit …
P. L. 183, 695.
Eodem folio. >De triplici mandato caritatis.< (rubr.) Nolite diligere etc. Quid ergo? Numquid aliqua sunt …
P. L. 183, 620-622.
Fol. 63. >De eo quod scriptum est: Omnia in pondere< etc. (rubr.) Ad differentiam ipsius divinae …
P. L. 183, 702-703.
Fol. 63'. >De versu psalmi: Qui habitat< etc. (rubr.) Considero laborem vestrum, frs. non sine multo …
P. L. 183, 185-189.
Fol. 65. >De secundo versu. Dicet domino: Susceptor meus es< etc. (rubr.) Dicet in gratiarum actione …
P. L. 183, 189-190.
Fol. 66. >De tertio versu: Quoniam ipse< etc. (rubr.) Ego utique, frs. in hoc verbo …
P. L. 183, 190-193.
Fol. 67'. >De quarto versu: Scapulis suis< etc. (rubr.) Confitenti humiliter et devote …
P. L. 183, 193-195.
Fol. 68'. >De prima parte versus quinti: Scuto circumdabit< etc. (rubr.) Vigilate et orate etc. Et quis hoc dixerit …
P. L. 183, 195-197.
Fol. 69. >De nocturno timore.< (rubr.) Solet in divinis scripturis adversitas designari …
P. L. 183, 197-200.
Fol. 71. >De septimo versu psalmi: Qui habitat< etc. (rubr.) In spe vivimus, frs. nec deficiamus in tribulatione …
P. L. 183, 200-209.
Fol. 76. >De octavo versu eiusdem psalmi.< (rubr.) Brevius quidem vobis aliquando, dilectissimi, loqueremur …
P. L. 183, 210-216.
Fol. 80. >De nono versu ejusdem psalmi.< (rubr.) Etiam hodie, frs. aliquid audiamus de promissione …
P. L. 183, 216-221.
Fol. 82'. >De decimo versu ejusdem psalmi.< (rubr.) Nec nostra est nec nova vobis, sed nota omnino …
P. L. 183, 221-224.
Fol. 84'. >De eo quod scriptum est: Fili memorare< etc. (rubr.) Recole primordia, attende media …
P. L. 183, 571-573.
Fol. 86. >De tribus misericordiis et quatuor miserationibus.< (rubr.) Miserere mei deus etc. Sicut sunt peccata minima …
P. L. 183, 573-574.
Fol. 86'. >De lectione evangelica: Maria Magdalena< etc. (rubr.) Accepimus ab apostolo, habitare Christum …
P. L. 183, 283-288.
Fol. 89'. >Quomodo voluntas nostra voluntati divinae< (rubr.) Audistis, frs. modo in regula lectionem …
P. L. 183, 609-612.
Fol. 90'. >Quod quatuor sint, quae debemus solvere deo.< (rubr.) In via estis, frs. quae ducit ad vitam, in via …
P. L. 183, 595-600.
Fol. 93. >De eo quod scriptum est: Immisit dominus soporem< etc. (rubr.) Immisit et in seipsum …
P. L. 183, 166-168.
Fol. 94. >De eo quod scriptum est: Justum deduxit< etc. (rubr.) Est justus qui in principio …
P. L. 183, 594-595.
Fol. 95. >De tribus quibus reconciliari debemus.< (rubr.) Tres sunt quibus reconciliari debemus: homines …
P. L. 183, 702. 17
Eodem folio. >De quatuor generibus hominum possidentium regnum dei.< (rubr.) Quatuor sunt genera hominum regnum …
P. L. 183, 726.
Fol. 95'. >De quatuor quae conferunt veram humilitatem.< (rubr.) Quatuor sunt quae conferunt veram humilitatem …
Eodem folio. >De tribus iudiciis et de tribus partibus custodiendis.< (rubr.) Sic nos existimet homo etc. Minister Christi sic debet …
P. L. 183, 624-626.
Fol. 96'. >De forma pastoris et forma gregis.< (rubr.) Quantum distat inter pastorem et gregem, tantum …
P. L. 183, 726-727.
Eodem folio. >De triplici misericordia dei et quatuor miserationibus.< (rubr.) Miserere mei deus etc. Triplex est divina misericordia …
Fol. 97. >De tribus osculis.< (rubr.) Osculetur me etc. Tria sunt oscula. Primum pedum …
P. L. 183, 703-706.
Fol. 98'. >De quatuor modis quibus operatur deus in nobis.< (rubr.) Sicut de Christo duo sunt, unum nobis …
P. L. 183, 706-707.
Fol. 99. >De quatuor modis dilectionis.< (rubr.) Duo sunt amores, carnalis et spiritualis, ex quibus …
P. L. 183, 727.
Eodem folio. >De tribus panibus.< (rubr.) Veniens ad nos de via noster amicus, i. e. quilibet …
P. L. 183, 682-683.
Fol. 99'. >De triplici pace et quadro lapide.< (rubr.) Factus est in pace locus ejus. Est pax ficta, ut in Juda …
P. L. 183, 725-726.
Fol. 100. >De triplici morte Sanctorum.< (rubr.) Pretiosam in conspectu domini mortem sanctorum eius facit …
P. L. 183, 686-687.
Eodem folio. >De trinitate hominis< etc. (rubr.) Beata illa et sempiterna trinitas, pater et filius …
P. L. 183, 667-669.
Fol. 101'. >De triplici casu hominis et triplici reditu eius.< (rubr.) Est ad deum quidam redeundi modus …
P. L. 183, 727-728.
Fol. 102. >De quatuor fontibus salvatoris.< (rubr.) Haurietis aquas etc. Pro paradiso quem perdidimus …
P. L. 183, 719-723.
Fol. 104. >De septem donis spiritus sancti et evangelicis beatitudinibus.< (rubr.) Prima gratia est timor dei …
P. L. 183, 1113-1118.
Fol. 105'. >De osculo spiritus sancti.< (rubr.) Osculetur me osculo etc. Os patris intelligitur filius …
P. L. 183, 707.
Fol. 106. >De tribus osculis.< (rubr.) Osculetur me osculo etc. Tria sunt oscula …
P. L. 183, 749. 8.
Eodem folio. >De duobus uberibus sponsae et tribus unguentis.< (rubr.) Duo sunt ubera sponsae, congratulatio …
P. L. 183, 749. 9.
Fol. 106'. >De duobus pedibus domini et tribus unguentis.< (rubr.) Duo sunt pedes dei, misericordia et iudicium …
P. L. 183, 708-710.
Fol. 108. >De quatuor profectibus electorum.< (rubr.) Quatuor gradibus distinguitur omnis electorum …
P. L. 183, 728-730.
Fol. 109. >De tribus locis et tribus testimoniis.< (rubr.) Tria Ioca sunt etc. Tres sunt qui testimonium …
P. L. 183, 747. 1.
Eodem folio. >De septem donis spiritus sancti quomodo expugnant septem vitia.< (rubr.) Septem vitia sunt quae septem dona …
Eodem folio. >De cantico Ezechiae: Ego dixi< etc. (rubr.) Viri sanguinum et dolosi non dimidiabunt …
P. L. 183, 546-551.
Fol. 112. Erant ibi positae etc. Intelligamus has sex hydrias …
P. L. 183, 677-680.
Fol. 114. >De primo psalmo: Beatus vir< etc. (rubr.) Pii sunt qui in deum credunt …
P. L. 183, 692-695.
Fol. 115'. >De versu psalmi: Corrupti sunt< etc. (rubr.) Habet anima corruptionem …
P. L. 183, 695-696.
Eodem folio. >De pessima morte malorum< etc. (rubr.) Mors peccatorum pessima. Mala in amissione …
P. L. 183, 749. 6.
Fol. 116. >De eo quod scriptum est: Revertere< etc. (rubr.) Revertere primo ab inepta laetitia …
P. L. 183, 749. 10.
Eodem folio. Emissiones tuae paradisus. Vox illius coelestis …
P. L. 183, 710-714.
Fol. 118. Nemo ascendit etc. Dominus et salvator noster J. Chr. volens …
P. L. 183, 683-685.
Fol. 119. Populus quem non etc. Non esset magnae …
P. L. 183, 697-698.
Fol. 119'. Veni in hortum etc. Alibi dicitur: Introduxit …
P. L. 183, 714-715.
Fol. 120. Qui mihi ministrat etc. Quidam sunt qui non …
P. L. 183, 685-686.
Fol. 120'. Quatuor sunt quae impediunt confessionem …
P. L. 183, 730-731.
Fol. 121. Duo sunt in quibus consistit nostra salus …
P. L. 183, 731-732.
Fol. 121'. Ecce vicit etc. Septem signacula sunt temporalis …
P. L. 183, 680-681.
Eodem folio. Quid est autem quod post mortem ejus …
P. L. 183, 681-682.
Fol. 122. Quis ascendet etc. Ascendit quidem semel …
P. L. 183, 685.
Fol. 122'. De spiritu sancto testatur scriptura, quia …
P. L. 183, 748. 2.
Eodem folio. Intravit Jesus etc. Quod dominus ac salvator …
P. L. 183, 1001-1010.
Fol. 126'. Ave Maria gratia plena. Bene plena, quia …
P. L. 183, 670-671.
Fol. 127. Pastorum est vigilare supra gregem ad tria necessaria …
P. L. 183, 750. 11.
Eodem folio. Qui vult venire post me, per me, ad me …
P. L. 183, 686.
Eodem folio. Intravit Jhesus etc. Castellum ubi Jhesus …
P. L. 183, 671.
Fol. 127'. Sapientia vincit etc. A summo coelo fortiter …
Eodem folio. Dies diei eructat etc. Dies diei, angelus virgini …
P. L. 183, 671-672.
Fol. 128. Egredimini filiae etc. Non dicit ecclesiastem …
P. L. 183, 672-673.
Fol. 129. Ecce quam bonum etc. Est unitas naturalis …
P. L. 183, 698-699
Eodem folio. Pretiosa in conspectu etc. Tria sunt quae …
P. L. 183, 687. (Serm. LXIV. 2.)
Fol. 129'. Omni custodia etc. Duobus autem modis vita …
P. L. 183, 699-700.
Fol. 130. Duas ad intelligendum se condidit universitatis auctor …
P. L. 183, 750. 12.
Eodem folio. Duo loca sunt animae rationalis: inferior …
P. L. 183, 701-702.
Fol. 130'. Tres sunt status animae: in corpore, posito …
P. L. 183, 732-733.
Fol. 131. Sicut portavimus etc. Duo homines sunt, vetus …
P. L. 183, 690-691.
Eodem folio. Scuto circumdabit etc. Contra omnia iacula temptatoris …
Fol. 132. Triplici morbo laborat genus humanum, principio …
Eodem folio. Sicut aeger ad medicum, sic debet esse etc. …
P. L. 183, 733-734.
Fol. 132'. Eodem ordine quo processit culpa, subsecuta …
P. L. 183, 688-689.
Fol. 133'. Et vocabitur etc. Admirabilis est in nativitate …
P. L. 183, 676- 677.
Fol. 134. Quid est quod dicimus b. Mariam purificari …
P. L. 183, 673-674.
Eodem folio. Sapientia aedificavit etc. Cum multis modis …
P. L. 183, 674-676.
Fol. 135. >De duplici baptismo.< (rubr.) Scitis frs. firmissime enim tenetis catholicam …
P. L. 183, 569-571.
Fol. 135'. >De eo quod scriptum est: In sex tribulationibus< etc. (rubr.) Dignum valde est et omnino exigit ratio …
P. L. 183, 616-620.
Fol. 137'. >Sermo in adventu domini.< (rubr.) Nolo vos, frs. non ignorare tempus visitationis …
P. L. 183, 52-54.
Fol. 139. >De triplici utilitate adventus domini.< (rubr.) Si devote celebramus adventum domini, id …
P. L. 183, 54-56.
Fol. 139'. >Sermo in vigilia natalis dn̄i de vitiis et gloria. < (rubr.) Hodiernum quidem sermonem ordinis nostri …
P. L. 183, 100-105.
Fol. 142. >In natali domini de fontibus salvatoris.< (rubr.) Grandis quidem est, dilectissimi, hodierna …
P. L. 183, 115-119.
Fol. 144. >Sermo in epiphania domini de evangelica lectione.< (rubr.) Necessarium nobis videtur, frs. secundum …
P. L. 183, 149-152.
Fol. 146. >Sermo de mutatione aquae in vinum.< (rubr.) In operibus domini, frs. et minus capaces …
P. L. 183, 157-162. (tom. 182.)
Fol. 148. >Sermo in septuagesima.< (rubr.) Magna mihi consolatio est, frs. mei, in verbo …
P. L. 183, 161 et 162; 183, 163-166.
Fol. 149'. >In nativitate B. M. V. de aquaeductu.< (rubr.) Fecundae virginitatis amplectitur coelum …
P. L. 183, 437-448.
Fol. 154'. >De murmure.< (rubr.) Ante omnia ut sine murmuratione sint fratres …
P. L. 183, 751. 16.
Eodem folio. >De consideratione sui.< (rubr.) Spectaculum facti etc. Ita plane et malis …
P. L. 183, 691.
Eodem folio. >Sermo in dedicatione ecclesiae, de triplici mansione.< (rubr.) Votivis laudibus celebramus hanc diem …
P. L. 183, 526-529.
Fol. 156'. >De magnanimitate< etc. (rubr.) Triplicem nobis in ecclesia primitiva virtutem …
P. L. 183, 665-666.
Fol. 157. >In vigilia natalis domini< etc. (rubr.) Hodie scietis etc. Quique terrigenae et filii hominum …
P. L. 183, 94-100.
Fol. 160. >In vigilia natalis domini< etc. (rubr.) Sanctificamini etc. Celebraturi dominicae …
P. L. 183, 105-109
Fol. 161'. >Item in vigilia natalis domini< etc. (rubr.) Auditum audivimus plenum gratia, dignum …
P. L. 183, 109-116.
Fol. 164'. >In natale domini sermo de verbis apostoli.< (rubr.) Benedictus deus etc. Benedictus, qui propter nimiam …
P. L. 183, 127-130.
Fol. 166. >In natale ss. Innocentum de quatuor continuis solemn.< (rubr.) Benedictus qui venit etc. Deus dominus …
P. L. 183, 129-132.
Fol. 167. >In circumcisione domini de nominibus eius.< (rubr.) Postquam consummati etc. Ab initio deus modum …
P. L. 183, 135-137.
Fol. 168. In circumcisione nec nervus rumpitur, nec …
P. L. 183, 750. 14.
Eodem folio. Obtulerunt ei etc. Haec fortassis pro Ioco …
P. L. 183, 750. 15.
Eodem folio. Pars tua sumus, domine, quam tulisti …
P. L. 183, 750. 13.
Eodem folio. Caveamus, frs. ne vasorum interim vacuo splendore …
Fol. 168'. >Sermo de passione domini feria quarta.< (rubr.) Vigilate animo, frs. ne infructuose pertranseant …
P. L. 183, 263-270.
Fol. 172'. >Sermo in festivo OO. Sanctorum< etc. (rubr.) Festiva nobis est dies haec et inter praecipuas …
P. L. 183, 475-482.
Fol. 175'. >In dedicatione ecclesiae< etc. (rubr.) Etiam hodie, frs. solemnitatem agimus …
P. L. 183, 529-535.
Fol. 178'. >Sermo de triplici genere bonorum.< (rubr.) Et propensius studium et cura vigilantior …
P. L. 183, 579-585.
Fol. 180'. >In obitu s. m. Humberti, primi Igniacensis abb.< (rubr.) Sicut hac nocte audistis, diI. Humbertus famulus …
P. L. 183, 513-518.