Descrizione breve:18 fogli (= 2 fascicoli completi e un bifoglio) da un manoscritto dell’abbazia cistercense di Vauluisant, del quale altre unità si trovano in Parigi, BN lat. 2820. Il frammento contiene la parte conclusiva del Compendium speculi caritatis di Etelredo di Rievaulx e quella iniziale del Compendium in cantica canticorum di Alcuino. È giunto a Berna nel 1632 insieme al fondo di proprietà di Jacques Bongars.(mit)
Numerazione delle pagine: Moderne Foliierung: 1–18.
Composizione dei fascicoli:
2 IV16 + I18; Lagensignaturen: Römische Ziffern IX (f. 8v), X (f. 16v), jeweils auf dem letzten verso unten Mitte.
Condizione: f. 18 defekt, Aussenrand teilweise abgebrochen.
Disposizione della pagina:
Einspaltig, Schriftspiegel 16,5–17 x 11,5 cm, 26–27 Zeilen; Bleireglierung, Punktierung am inneren und äusseren Rand.
Tipo di scrittura e mani:
Frühe gotische Minuskel, mit überhöhten Oberlängen der ersten Zeilen; zwei Schreiber (f. 1r–16r, 16v–18r).
Decorazione:
Teil 1 (f. 1r–6r): Wechselnd rote und blaue Initialen, rote Kapiteltitel, rote Strichelung;
Teil 2 (f. 6v–18v): Zu Beginn einfach verzierte rote Initialen, 4-zeilig, roter Titel, rote Versanfänge und Kapitelzählung, Rest schmucklos.
Aggiunte: Kein Bibliotheksstempel.
Legatura:
Vorne und hinten moderner Papierumschlag (Bern, um 1700): je 1 Blatt, doppelt gefaltet (f. I–IV; V–VIII); WZ: Berner Wappenschild, gekrönt, ohne Monogramm.
Hoste, Anselme/ Talbot, Charles H.: Aelredi Rievallensis opera omnia. Turnhout 1971 [= Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis 1].
(1r–6r)
Aelredus Rievallensis: Compendium speculi caritatis, Cap. 46–52. … violari cognoscitur. Tunc demum ei cui dispensatio credita est …–…
Nemo ergo estimet maiorem in viciis quam in virtutibus esse delectationem.>Explicit liber qui vocatur speculum caritatis.< Hoste (1971), S. 226–238. Bemerkung zum Inhalt: Die Kapitel 47, 52–53 fehlen.
2.
Alcuinus: Compendium in cantica canticorum (Fragment).
Editionen:
Guglielmetti, Rossana: Commento al Cantico dei cantici. Alcuino; con i commenti anonimi Vox ecclesie, Vox antique ecclesie. Firenze 2004.
Dümmler, Ernst: Poetae latini aevi carolini. Bd. 1. Berlin 1881 [= MGH: Poetae latini aevi carolini I].
Walther, Hans: Initia carminum ac versuum medii aevi posterioris Latinorum: alphabetisches Verzeichnis der Versanfänge mittellateinischer Dichtungen. Göttingen 1959.
PL: Migne, Jacques-Paul (Hg.): Beati Flacci Albini seu Alcuini abbatis et Caroli Magni imperatoris magistri opera omnia. Bd. 1. Paris 1863 [= Patrologiae cursus completus ... Series Latina Bd. 100].
(6v)
Alcuinus: Carmen 78.>Versus Alquini super cantica canticorum.<>H …–…
Auribus ille tuis male frivola falsa sonabit. Dümmler (1881), S. 299.
(6v–18r)
Alcuinus: Compendium in cantica canticorum, Cap. 1–7 [unvollständig]. >Incipit expositio Alcuini super Sysarim, id est Cantica canticorum. <>O …–…
vel ad bene operandum aegrediendo procedere vel in exercita … Guglielmetti (2004) S. 117–170; PL 100, 641D–661A.
(18v)
Bestizvermerk und Versus de beata virgine. Porta salutis ave … Walther (1959), Nr. 14276.
Origine del manoscritto: Vauluisant (F), Zisterzienserkloster, f. 18v: Verbalexlibris mit Bücherfluch (14. Jh.): Liber beate marie Vallucentis, qui furatus fuerit anatema sit.
Provenienza del manoscritto: Vorbesitzer: Bongars, Jacques (1554–1612), jedoch ohne Namenszug und auch nicht im Katalog von Samuel Hortin nachzuweisen.
Acquisizione del manoscritto:
Durch die Schenkung von Jakob Graviseth 1632 in die Berner Bibliothek gelangt.
Kataloge:
In den handschriftlichen Bibliothekskatalogen von Hortin, Samuel: Clavis bibliothecae Bongarsianae MDCXXXIIII. Bern 1634 [= BBB Cod. A 5], Wild, Marquard: Catalogus Librorum Bibliothecae Civicae Bernensis MDCIIIC. Bern 1697 [= BBB Cod. A 4] und Engel, Samuel: Manuscripta A[nno] 1740. Bern 1740 [= BBB Mss.h.h.III.110] nicht erwähnt, ebenso nicht bei Sinner, Johann Rudolf: Catalogus codicum mss. bibliothecae Bernensis. Bern 1760–1772.
Hagen, Hermann: Catalogus Codicum Bernensium. Bern 1875, S. 139.
Literatur zur Handschrift (Auswahl):
Bougard, François/ Petitmengin, Pierre: La bibliothèque de l’abbaye cistercienne de Vauluisant: histoire et inventaires. Paris 2012, hier S. 35, 192–193.
Guglielmetti, Rossana: Commento al Cantico dei cantici. Alcuino; con i commenti anonimi Vox ecclesie, Vox antique ecclesie. Firenze 2004, hier S. 29.
Pellegrin, Elisabeth: Essai d’identification de fragments dispersés dans des manuscrits des bibliothèques de Berne et de Paris, in: Bulletin d’information de l’Institut de recherche et d’histoire des textes 9 (1960), S. 7–37, hier S. 18.