Manuscript Summary:A collection of ten assorted medical tracts, written in the first half of the 9th century in an Insular, likely Celtic, script with continental influences. Among the prescriptions (on page 91) is a blessing with the cross to be used as “Schutzbrief gegen die Versuchungen des Teufels und gegen Fieber” (insurance against temptations by the Devil and against fever). The manuscript also contains, for example, extracts from the Conspectus ad Eustathium filium by Oribasius (4th century AD), a physician of late antiquity, the Epistula de febribus by the Greek physician Galen († 216 AD), and a Liber medicinalis by an unknown author.(smu)
Standard description: Beccaria Augusto, I codici di medicina del periodo presalernitano, Roma 1956, pp. 384-386.
Show standard description
Additional description: Scherrer Gustav, Verzeichniss der Handschriften der Stiftsbibliothek von St. Gallen, Halle 1875, S. 250.
Show additional description
Online Since: 12/21/2009
St. Gallen, Stiftsbibliothek, Cod. Sang. 759
Parchment · 94 pp. · 21.5 x 16.5 cm · first half of the 9th century
Collection of medical texts
How to quote:
St. Gallen, Stiftsbibliothek, Cod. Sang. 759, p. 91 – Collection of medical texts (https://www.e-codices.ch/en/list/one/csg/0759)
Beccaria Augusto, I codici di medicina del periodo presalernitano, Roma 1956, pp. 384-386.
Support: membr.
Extent:
pp. 94
Format: 215 x 165
Foliation: num. rec.
Condition: Il volume manca dei primi due quaderni, di vari fogli nel mezzo e di altri quaderni in fondo, mutilazione che dallo stato dell'ultima pagina appare antica.
Page layout:
a linee piene,
Writing and hands:
Minuscola del principio deI secolo IX, mista di elementi insulari e continentali,
Binding:
Vecchia legatura in mezza pelle nera e in cartone; sul dorso: Libri duo medicinales.
Contents:
Il contenuto del codice comincia con una compilazione medica (pp. 1-52), formata da ricette e da prescrizioni varie, anche non di medicina, senza ordine, numerate talvolta a gruppi e inframmezzate da estratti e da piccoli testi:
1a. pp. 1-8
Ricette. Com. mutilo:
>|| maticas et omnibus causis<>XCVI. Antidotum tryfera<qui facit ad multas causas, excepto cardiacis febricitantibus>CLII. Ad imbrocas faciendum<
2. pp. 8-9
Calendario dietetico
>CLIII. Incipit tempus propter sanitatem corporis et cordis, quod observare debeat.<Mense marcii bibat dulce …–…
>Mense februario<et bene digerere in omnibus aptissimum est.
3. pp. 9-11>Incipit oxiapate<Omnibus hominibus egritudinis generantur ex quatuor humoribus …–…
Pineumatocile dicitur artiriarum extollentia circa supradicta loca.>Expliciunt passiones oxeapate<
4. pp. 11-13>De passionibus unde eveniunt<Frenetica autem passio ex quo humore contingit? …–…
significat ei ut aborsum faciat.>Explicit.<>CLVII<In homines sunt passiones ĪĪCCCCLXXXVI. …–…
>De curas passionis<ossa humana curas LXII, si cum morbositate sunt.
1b. pp. 13-41
Estratti e ricette.
Da Oribasio, Conspectus ad Eustathium filium, L. II:
(p. 13)
>CLVIII. Quae sunt qui generant semen et educunt; CLVIIII. Quae sunt qui repriment semen; CLX. Que sunt qui lactem faciunt.<
Poi: p. 14>CLXI. Qui fico habet quid usitet<
mancano i n.i 189-200 e 352-370
>[CCCCXI] Ad asperitatem matricemque se solvit.<
5. pp. 41-45Galeno: Epistula de febribus>CCCCXII. Incipit epistula Galieni de febribus<Multa genera febrium nascuntur in homines ex mutationis temporum …–…
haec et refrigerant et sitem tollunt.
6. p. 46>CCCCXXVIIII. De ponderibus et mensuris medicinalibus<Silequa habet granus hordei III …–…
>CCCCXXXI. De mensura<quiatus unus tantum dicitur.
1c.
Ricette ed estratti:
pp. 45-46>CCCCXIII. Ad precordia dolentia<>CCCCXXVIII. Item alio modo ad scamonia faciendo<
p. 46>CCCCXXXII<VIII kal, [?] martias vernus oritur, sanguis crescit
pp. 46-52>CCCCXXXIII. Confectio tyriace diacitenis<
la numerazione continua fino a 494, quindi
>Ad cocturas de foco<Item oleo perungues || mutilo.
7. p. 53
Elenco di medicinali in ordine alfabetico, mutilo in principio:
|| catmia …–…
zarnabo.
8. pp. 53-94
Ricettario
>Incipiunt capitula libri medicinalis:<cap. 446.
Poi: (p. 58)
>Incipit liber. I. Causticum ad uva causticanda<Calce viva …–…
rimedi numerati insieme a pratiche superstiziose varie: mancano i n.i 138-270, 314-330
>Incipiunt confectiones oleorum<>CCCLIIII. Confectio purgaturii lenissimi<
… ips. possis || mutilo.
L'ultima pagina è in gran parte illeggibile. Tra le prescrizioni:
9. pp. 80-84>Incipit causa urinarum<Urina ex vino albo colorantur …–…
nisi longam egritudinem significat.
10. pp. 84-87>De urinis preferamus qualis a medico sint cognuscendas, cum egritudo eas turbaverit<Si causa sanguinis adflictionis sive languoris corporis fecerit …–…
et desiderium habet ludibrium et preebrietates viregundiam.
Nell'indice sono indicate anche le seguenti suddivisioni ed aggiunte, di cui il testo è scomparso : CCCLXXXI. De mensis dicit; CCCCX. Incipiunt genera trociscorum; CCCCXI. Confectio catapodiorum; CCCCXII. Confectio electariorum; CCCCXIII. Confectio epitemarum; CCCCXIIII. Confectio implastrorum; CCCCXV. Confectio malagmarum; CCCCXVI. Confectio cataplasmarum; CCCCXVII. Confectio unguentorum; CCCCXXII. Antebalumina Galieni; CCCCXXlII. Incipiunt Ermineumita; CCCCXXVIII. Ratio de mensis quae usitis.
Origin of the manuscript: Il Löffler (1. c.) dice che il tipo della scrittura potrebbe far pensare a un' origine continentale, ma non vi sono dati per ritenerlo copiato a San Gallo.
Acquisition of the manuscript: A p. 1 è la segnatura anteriore S. n. 310.