Descrizione breve:Copiato in Italia all’inizio del XIV secolo, il manoscritto riunisce i seguenti testi: l’Arte amatoria di Ovidio, due libri della Grammatica di Prisciano, degli estratti dal Secretum secretorum, un libro – incompleto – sulla fisionomia di autore incerto, ed una serie di inni attribuiti tra gli altri a Gregorio Magno, s. Ambrogio o Sedulio. Mancante di due fogli all’inizio, il manoscritto rivela tracce di uso antico, con l’aggiunta di commenti o di maniculae nei margini. Questa copia non presenta della decorazione ad eccezione di alcune iniziali filigranate rosse e viola, ritoccate d’oro e inquadrate.(rou)
Descrizione standard: Pellegrin Elisabeth, Manuscrits latins de la Bodmeriana, Cologny-Genève 1982, pp. 243-249.
Mostra la descrizione standard
Online dal: 04.10.2018
Cologny, Fondation Martin Bodmer, Cod. Bodmer 122
Pergamena · 70 ff. · 31.7 x 22.2 cm · Italia · inizio del XIV sec.
Ovidius, Ars amatoria; Hymni officii ordinari; Priscianus, Institutiones grammaticae (XVII-XVIII); Secretum secretorum; De physiognomonia libellus
Come citare:
Cologny, Fondation Martin Bodmer, Cod. Bodmer 122, f. 15r – Ovidius, Ars amatoria; Hymni officii ordinari; Priscianus, Institutiones grammaticae (XVII-XVIII); Secretum secretorum; De physiognomonia libellus (https://www.e-codices.ch/it/list/one/fmb/cb-0122)
Pellegrin Elisabeth, Manuscrits Latins de la Bodmeriana, Cologny-Genève 1982, pp. 243-249.
Titolo del codice: Ovidius, Ars amatoria; Hymni officii ordinarii; Priscianus, Institutiones grammaticae (liv. XVII-XVIII)
Luogo di origine: italienne.
Datazione: XIVe s. (vers 1300?)
Secondo foglio: f. 2 (3e du texte): // Sed cum fallaris cum … (I, v. 347)
f. 3 (2e du texte): // Paruus erat manibusque … (I, v. 187)
Supporto materiale: Parch.
Dimensioni:
70 ff.
Formato: 317 x 222 mm.
Composizione dei fascicoli: Lire les f. 1-8 dans l'ordre suivant: 1,3,2,4-5,7,6,8. f. 1-10: senion dont les f. 1 et 2 manquent; f. 11-70: 5 senions. Réclames; réglure à la mine de plomb.
Condizione: Les f. 1-3, jaunis et gondolés, ont été endommagés par l'humidité, une partie de la colone extérieure est mutilée et a été réparée avec un morceau de parchemin blanc; le texte de quelques autres pages est légèrement taché par l'humidité.
Disposizione della pagina:
2 colonnes, 41 lignes,
justification: 225 x 140-145 mm.
Tipo di scrittura e mani:
Ecriture gothique arrondie assez soignée, une main
Decorazione: Aux f. 1-14v, pas de rubriques, initiales alternativement rouges et bleues; f. 14v col. 2-70v, titres rubriqués, seulement jusqu'au f. 18 et au f. 37; grandes initiales rouges et bleues à filigranes rouges et mauves, légèrement rehaussés d'or mat, disposés en carrés ou en rectangle autour de l'initiale; autres initiales et initiales dans le texte alternativement bleues et rouges; f. 24v-70v, pieds de mouche alternativement bleus et rouges dans le texte.
Aggiunte: Quelques gloses marginales du XIVe-XVe s. aux f. 32-35v; quelques corrections marginales contemporaines aux f. 68-70v.
Legatura: ancienne restaurée, plats de bois nu dont les bords sont biseautés à l'intérieur (probablement retournés), dos de peau de mouton (?) brun-rouge récente, recouvrant un tiers des plats.
1).
pas de titre. inc.,
f. 14v col. 2:
Primo dierum omnium quo mundus extat conditus …
(Gregorius Magnus -
U. Chevalier, éd. cit. infra, n° 1; cf. Chevalier, Repertorium hymnologicum, n° 15450).
2).
(f. 14v-15)
Eterne rerum conditor Noctem diemque qui regis …
(s. Ambrosius -
Chevalier, éd. n° 4; Chevalier, Rep. n° 647).
3).
(f. 15)
Nocte surgentes uigilemus omnes … uiribus …
(Gregorius Magnus -
Chevalier, éd. n° 2; Rep. n° 12035).
4).
Ecce iam noctis tenuatur umbra …
(Gregorius Magnus -
Chevalier, éd. n° 5; Rep. n° 5129).
5).
Iam lucis orto sydere deum precemur …
(s. Ambrosius -
Chevalier, éd. n° 6; Rep. n° 9272).
6).
Nunc sancte nobis spiritus unum patri …
(s. Ambrosius -
Chevalier, éd. n° 7; Rep. n° 12586).
7).
Rector potens uerax deus qui temperas …
(s. Ambrosius -
Chevalier, éd. n° 13; Rep. n° 17061).
8).
Rerum deus tenax uigor immotus …
(s. Ambrosius -
Chevalier, éd. n° 14; Rep. n° 17328).
9).
Lucis creator optime lucem dierum …
(Gregorius Magnus (Ambrosianus) -
Chevalier, éd. n° 15; Rep. n° 10691).
10).
(f. 15-15v)
Te lucis ante terminum rerum creator …
(s. Ambrosius? -
Chevalier, éd. n° 35; Rep. n° 20138).
11).
(f. 15v)
Christe qui lux es et dies noctis …
(Chevalier, éd. n° 65; Rep. n° 2934).
éd de la plupart des hymnes: U. Chevalier, Poésie liturgique traditionnelle de l'Eglise catholique en Occident ou Recueil d'hymnes et de proses usitées au moyen âge et distribuées suivant l'ordre du Bréviaire et du Missel, Tournai, 1894.
f. 24v-67vPriscianus: Institutiones grammaticae (liv. XVII-XVIII).
Quoniam in ante expositis libris de partibus aratianis …
f. 45 col. 2, liv. XVII, expl.
… pro mactus uirtute.
suivi, f. 45v col. I, de la souscription:
Fl. Theodorus Dionisi uiri discretissimi memorialis sacri scrinii … / … Mauarcio .u. c. consule imperantibus Iustino et Iustiniano pp.
(éd. M. Hertz, ouvr. cit. infra, p. 208-209 n.).
[liv. XVIII]:
In superiori libro …
expl:
… Ter[entius] in Andr[ia] [sic] Sed postquam intus sum omnium rerum satur. Explicit Priscianus minor.
éd. M. Hertz, dans H. Keil, Grammatici latini, III, Leipzig, Teubner, 1859, p. 107-377.
f. 67v-69Ps. Aristoteles: Secretum Secretorum
(transl. lat. Philippi Tripolitani, extrait). titre:
>Incipit physnomia [sic] Aristotelis in epistula quam misit ad ad [sic] Alexandrum.< inc:
Si quis querat, inquit, causam prophetarum qui probati sunt …–…
suspitiosus impotens in operibus male uoluntatis. Explicit phisnomia Aristotelis.
(extrait du dernier chapitre: Physionomia ou Physiognomonia).
éd. R. Foerster, Scriptores physiognomonici graeci et latini, II, Leipzig, Teubner, 1893, p. 184 dernière ligne - 217.
f. 69-70vDe physiognomonia libellas
attribué par la plupart des manuscrits soit à Aristote, soit à Avicenne. titre:
>Incipit phisnomia [sic] Constantini magnati.<
inc:
Elegantior est nature cognitio que per exteriores formas interiores inuestigat qualitates …
expl. mutilé:
§ Oculus magnus glaucus et luscus significat superbum, liberalem, dolosum in ira. Oculus magnus, niger et luscus significat ualde dolosum frau //
réclame: dulentum. (chap. 18a - texte légèrement abrégé, dont les variantes le rapprochent de celui du ms. Londres Brit. Libr. Sloane 3124, XVe s.). Il manque à la fin environ 1 f., soit 4 pages de l'édition.
éd. crit. R. A. Pack, Auctoris incerti De physiognomonia libellus, dans Archives d'hist. doctr. et litt. du moyen âge, XLI, 1974, p. 126-135 ligne 4.
Origine del manoscritto: Note de copiste au f. 14v: « Finito libro fessa quiesce manus ».
Provenienza del manoscritto: En haut à droite du f. 1 chiffres romains « VI » de grande taille, peut-être une ancienne cote.
Acquisizione del manoscritto: Acquis par Martin Bodmer vers février 1960 (Vente Sotheby du 2 février 1960, n° 286, sans indication de vendeur).
Bibliografia:
Catalogue of important western and oriental manuscripts and miniatures comprising the property of Mrs F. K. Smith..., Day of sale Monday 1st Feb. first day, lot 1 to 224, Tuesday 2nd Feb. Second day, lot 225 to 319, Sotheby, 1960, p. 67, n° 286.